HOME of Terug naar Anglaise Wegwijzer 1

De burijn en de copperplate-werkplaats

Verschillende burijnen

Van links naar rechts: ruitvormige burijn, bol- of vlaksteker, vierkanten burijn, spitsticker, toonburijn.

De knopvormige greep van de burijn of stalen stift staat schuin op het ijzer, zodat de burijn vlak over het oppervlak van de koperen plaat kan worden geduwd.

De oudste vorm van diepdruk is de gravure. Graveren is het krassen van een tekst of voorstelling in een object. Er zijn verschillende graveertechnieken, aangezien ieder materiaal anders moet worden bewerkt.

Het drukprocédé voor een kopergravure gaat als volgt: uit een koperplaat worden met een stalen stift, een burijn, lijnen gestoken. De graveur steekt met de burijn van zich af. Zo ontstaan er regelmatige lijnen met een spits begin, kenmerkend voor de gravure. Inkt die op de koperplaat wordt gesmeerd, blijft in de geultjes hangen en kan met een drukpers op papier worden overgebracht - hoe dieper de geul in het koper, hoe donkerder de lijn op papier. Door middel van arceringen kunnen halftonen en schaduwen worden aangebracht. Van een gravure zijn ca. 300 goede en 300 redelijke afdrukken te maken. Daarna is de koperplaat sterk afgesleten.


Rijmpje, geschreven in sierlijk zwierige letters
'Voici la forme methodique, pour escrire lettre Italique
Vertaling: 'Zie hier de wijze om een cursieve letter te schrijven'.

Rijmpje, geschreven in sierlijk zwierige letters.

Graveur Simon Frisius

De hand wekt de suggestie dat met de ganzenveer zojuist de signatuur is gezet. De graveur Simon Frisius (of Frysius zoals hij hier signeerde) had zich in Parijs gespecialiseerd in het kopiëren van gekalligrafeerde letters in koper.


 

De COPPERPLATE-werkplaats, gravure midden 17de eeuw

Bij een normale drukmethode wordt een verhoogd beeld beïnkt en op het papier gedrukt.

Bij koperdruk (intaglio) gebeurt dit net andersom. De inkt wordt in de gegraveerde plaat gewreven, waarna de overtollige inkt van het oppervlak wordt weggeveegd.

Het vochtige papier, dat daarna op de plaat wordt geperst, zuigt de inkt op uit de groeven.

Op deze gravure zie je

1) op de achtergrond een man, die inkt in de gegraveerde groeven wrijft,

2) links vooraan een man, die de overtollige inkt van de koperen plaat wegveegt,

3) rechts hoe het papier op de plaat wordt geperst

4) en hoe op de achtergrond de bedrukte vellen hangen te drogen.


Bron:
De kunst van het kalligraferen, David Harris, ISBN 90-213-2403-2
Nieuw handboek voor de kunstenaar, Ray Smith, Cantecleer, ISBN 90-213-3472-0
The Story of Writing, Donald Jackson, ISBN 0-9522621-0-X