2) De ontwikkeling van het graveren van koperen platen

Hoewel het cursieve schrift aanvankelijk een snel geschreven versie van de humanistische minuskel was, ontwikkelde het zich in de 16 de eeuw tot een formeel, zelfstandig schrift met een naar verhouding langzamere ductus. In 1574 werd een handleiding voor het cursieve schrift gedrukt, die eerst met een burijn op koperplaat werd gegraveerd. Het schrift dat voor deze gegraveerde vorm werd ontwikkeld, leidde samen met het gebruik van een smallere pen en een hellende schrifthoek tot een nieuw handschrift: de copperplate of Anglaise.

• Als hulpmiddel bij het onderwijs, om hun vaardigheid te tonen en om leerlingen en klanten te werven stelden de schrijfmeesters voorbeeldboeken samen. Het Italiaanse en Spaanse overwicht in de productie daarvan werd na 1600 in Noord-Europa doorbroken.
  
  
• Terwijl de oudere schrijfboeken van houtsneden waren gedrukt, ging men de voorbeelden nu in kopergravure uitvoeren. Alhoewel de houtsnijders de geschreven voorbeelden dikwijls bewonderenswaardig wisten te benaderen, had de kopergraveur de mogelijkheid het schrift nauwkeuriger te volgen, te corrigeren en zelfs 'nog mooier te maken' door gebruik te maken van een 'burijn', waarmee hij in de koperen plaat stak of graveerde.
  Haardunne haaltjes, vloeiend zwellende lijnen en gespannen lussen gaven de reproducties nog meer scherpte en contrast dan de geschreven voorbeelden.
  
  
• Een schrijver, die de brede pen hanteerde, kon de perfectie van zo'n geflatteerde kopergravure niet bereiken. Wilde hij dergelijke figuren in doorlopende lijnen trekken dan moest de pen spits gesneden zijn en luchtig over het papier worden gevoerd. De zwellijnen kon hij alleen realiseren door de druk op de spitse pen te verhogen en weer weg te nemen. Het lijncontrast, dat de brede pen bij een juiste hantering vanzelf weergeeft waar dat nodig is, moet bij een spitse pen met extra druk bewust worden ingevoerd.
  

• Om een grotere bewegingsvrijheid te hebben tilde de schrijver de hand op, "la main levée" of "zwevende pols", tot die alleen nog op de punt van de pink rustte.
  
  
• Aanvankelijk was de spitse pen een aangescherpte kraaien- of ganzenveer. Pas rond 1830 verschenen de eerste spitse stalen pennen op de markt.