'Middeleeuwse
e-mail' op berkenbast nu ook online
|
Amsterdam • Gewone Russen stuurden
elkaar in de middeleeuwen berichtjes gekrast in natte berkenbast.
Uit onderzoek van
de Universiteit van Leiden blijkt dat een veel groter deel
van de bevolking geletterd moet zijn geweest dan tot nu
toe was aangenomen.
DOOR MARJOLEIN VAN SPLUNDER |
Leiden is coördinator van een groep
van zeven onderzoeksinstituten die de berkenbastmails - de
onderzoekers spreken over b-mails
- documenteren en analyseren. het materiaal is sinds kort
ook online op de website http://gramoty.ru te bekijken. |
In Noordwest-Rusland, Novogrod, zijn meer
dan duizend van die berkenbastmails gevonden met uiteenlopende
teksten: van
huwelijksaanzoeken en boodschappenlijstjes tot testamenten
en leermateriaal. |
De schrijfcultuur op de berkenbast ontstond in de elfde
eeuw. De bewaard gebleven teksten hebben volgens de Universiteit
Leiden een grote taalkundige waarde. De berkenbastteksten
tonen aan dat de verschillen tussen de liturgische taal en
het volkse Russisch veel groter waren dan tot nu toe werd
gedacht. Het blijkt ook dat in het noordwesten van Rusland
een heel ander soort Russisch werd gesproken dan in het zuiden. |
Opmerkelijk is eveneens dat een behoorlijk deel
van de samenleving geletterd was. Ook vrouwen correspondeerden.
Er zijn briefjes gevonden van kinderen die taalgrapjes en tekeningen
op de berkenbast maakten. |
Waarschijnlijk werd berkenbast gebruikt omdat perkament te duur
was. Er bestond nog geen papier en berkenbast was en is in overvloed
voorhanden in Rusland. |
Het is ook makkelijk in het gebruik. Wanneer
je de bast een beetje nat maakt, kun je er goed in krassen en dus
schrijven, aldus de Leidse hoogleraar Jos Schaeken, die het project
leidt. |
|